Separacja a mieszkanie razem

Często dochodzi do sytuacji, kiedy małżonkowie podejmują decyzję o separacji, jednak każde z nich albo nie chce albo nie ma dokąd się wyprowadzić. Czy sąd może orzec separację w sytuacji mieszkania razem czy też będzie to przeszkodą? Z czym wiąże się orzeczenie separacji? Na te i inne pytania odpowiadamy poniżej.

Separacja – podstawowe informacje

Decyzja o rozwodzie to decyzja niezwykle trudna, dlatego też część z małżeństw decyduje się na pozostanie w separacji. Czas ten niekiedy bywa sposobem na przemyślenie dalszych losów małżeństwa i szansą na jego naprawę, zaś niekiedy jest pierwszym krokiem do rozwodu. Co powinno się wiedzieć o separacji?

•   O separacji orzeka sąd na wniosek jednego ze współmałżonków lub na wniosek obojga małżonków.
•   Aby sąd orzekł separację, musi nastąpić zupełny rozkład pożycia między małżonkami (czyli zanik więzi uczuciowej, fizycznej i gospodarczej).
•   Sąd nie orzeknie separacji jeżeli mogłaby ona spowodować, że ucierpi dobro wspólnych małoletnich dzieci.
•   Nie ma żadnego maksymalnego okresu co do tego, ile może trwać separacja. W każdym momencie można domagać się zniesienia separacji przez sąd.
•   Po orzeczeniu separacji małżonkowie obowiązani są do wzajemnej pomocy, jeżeli wymagają tego względy słuszności.
•   Separację od rozwodu odróżnia brak definitywnego zakończenia związku małżeńskiego (osoby pozostające w separacji dalej są określane jako małżonkowie)
•   Podobnie jak przy rozwodzie sąd orzekając o separacji może orzec również w innych kwestiach tj. kwestii alimentów na dzieci czy też małżonka, kontaktu z dziećmi, władzy rodzicielskiej.

Co daje prawnie separacja?

Głównym skutkiem orzeczenia przez sąd separacji jest powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej. Oznacza to, że od tego momentu przestaje istnieć majątek wspólny a każde z małżonków ma swój majątek osobisty. Co równie istotne, separacja powoduje, że małżonkowie w przypadku śmierci jednego z nich nie dziedziczyliby po sobie, jak też nie mieli prawa do zachowku. Co równie istotne mimo orzeczenia separacji małżeństwo dalej trwa, zatem żadne z małżonków nie może zawrzeć w tym czas kolejnego związku małżeńskiego (do tego wymagane jest uzyskanie rozwodu).

Jak przeprowadzić separację gdy małżonkowie mieszkają w jednym mieszkaniu?

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że nawet jeżeli małżonkowie mieszkają razem i chcą dalej utrzymać ten stan to nie oznacza to, że sąd nie orzeknie separacji. Możliwe jest zamieszkiwanie małżonków pod jednym dachem i orzeczenie separacji. W takim wypadku jednak Sąd dokona stosowanych ustaleń co do sposobu korzystania z mieszkania. Sąd zazwyczaj wówczas przydziela małżonkom do korzystania konkretne pokoje w domu, zaś pomieszczenia takie jak kuchnia czy łazienka stanowią zazwyczaj przestrzeń do wspólnego korzystania. Ponadto przy orzekaniu separacji sąd może orzec także o innych kwestiach związanych ze wspólnym zamieszkiwaniem i funkcjonowaniem w jednym mieszkaniu jak przykładowo uregulować kwestię zapraszania obcych osób. Warto także podkreślić, że orzeczenie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania nie jest równoznaczne z podziałem majątku. Co więcej, orzeczenie o korzystaniu z wspólnego mieszkania może odnosić się także do mieszkania, które małżonkowie wynajmują.

Przeczytaj więcej – sprawy rodzinne

Jak się żyje w separacji?

Wiele małżeństw żyje w separacji. Warto jednak wskazać, że można wyróżnić dwa rodzaje separacji:

•   Separacja faktyczna – określana bywa także jako nieoficjalna separacja, gdyż nie jest ona formalnie orzeczona przez sąd a jej istnienie wynika jedynie z decyzji małżonków, którzy potrzebują czasu na podjęcie decyzji o dalszych losach związku. Strony żyją zatem w rozłączeniu, lecz nie formalizują tego stanu, co sprawia, że nie zmienia się ich sytuacja prawna jako małżeństwa (strony dalej łączy wspólność majątkowa, chyba że została podpisana intercyza).
•   Separacja prawna – jest to separacja orzeczona przez sąd, która zmienia sytuację prawną małżonków. Małżonkowie nie są już zobowiązani do wypełniania obowiązków wynikających z małżeństwa jak współdziałania dla dobra rodziny a między nimi powstaje rozdzielność majątkowa.

Co się należy żonie/mężowi w separacji?

Orzeczenie separacji w niektórych przypadkach może wiązać się z obowiązkiem alimentacyjnym wobec drugiego małżonka. Przede wszystkim w postępowaniu dotyczącym separacji sąd może orzec o winie danego małżonka, której orzeczenie ma wpływ na obowiązek alimentacyjny na rzecz drugiego małżonka. Możliwe jest także orzeczenie alimentów (również gdy małżonek nie został uznany za winnego rozpadowi małżeństwa) w sytuacji gdy współmałżonek znalazł się w niedostatku, zatem nie dysponuje wystarczającymi środkami do samodzielnego utrzymania się. Co więcej, warto pamiętać, że mimo orzeczenia przez sąd separacji, jeżeli wymagają tego względy słuszności, małżonkowie pozostający w separacji obowiązani są do wzajemnej pomocy.

Sprawy rodzinne to zawsze sprawy niezwykle delikatne, dlatego też w swojej pracy staramy się budować atmosferę zaufania. Pomagamy klientom przejść przez prawne zawiłości sprawy rozwodowej czy też sprawy o separację. Prowadzimy sprawy rodzinne, w tym o alimenty, kontakty z dziećmi, podział majątku. Jeżeli masz jakieś pytania, potrzebujesz wsparcia prawnego w swojej sprawie skontaktuj się z nami.

Autor: radca prawny Karolina Marczak, nr wpisu LB-2649