Firma męża a podział majątku
W sytuacji, gdy małżonkowie mają wspólnotę majątkową, podział majątku może stwarzać wiele problemów. Dodatkową komplikacją podziału majątku jest przedsiębiorstwo prowadzone przez obu lub jednego z małżonków. Nie zawsze jednak firma stanowi majątek wspólny małżonków. Czy firma wchodzi do majątku wspólnego? Jak podzielić firmę po rozwodzie? Co nie podlega podziałowi majątku po rozwodzie? Odpowiedź znajdziesz w dalszej części artykułu.
Czy firma wchodzi do majątku wspólnego?
Kwestia czy firma wchodzi do majątku wspólnego jest zależna od następujących czynników:
- daty założenia firmy – jeśli przedsiębiorstwo powstało jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, a rozwijało się po ślubie, wchodzi ona w skład majątku osobistego tego z małżonków, który tę firmę założył. Przedmioty, które zostały nabyte w związku z prowadzeniem firmy, stanowiące jednocześnie majątek firmy również należą do majątku osobistego. Z kolei w sytuacji, gdy firma została założona po ślubie wchodzi ona w skład majątku wspólnego,
- ustroju majątkowego małżonków,
- formy prowadzenia działalności.
Jak podzielić firmę po rozwodzie?
Sposób podziału firmy po rozwodzie zależy od formy prowadzonej działalności:
- podział jednoosobowej działalności gospodarczej po rozwodzie
| Data założenia firmy oraz ustrój majątkowy małżonków | Sposób podziału |
| jednoosobowa działalność gospodarcza została założona przez jednego z małżonków w trakcie trwania małżeństwa i nie została wcześniej zawarta umowa o rozdzielności majątkowej | cały majątek firmy oraz zyski uzyskiwane z jej działalności wchodzą w skład majątku wspólnego |
| jednoosobowa działalność gospodarcza została założona przez jednego z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego lub od początku małżeństwa obowiązywała umowa o rozdzielności majątkowej | cały majątek firmy stanowi majątek osobisty małżonka – przedsiębiorcy |
| jednoosobowa działalność gospodarcza została założona przez jednego z małżonków w czasie trwania małżeństwa, a dopiero później zawarto umowę o rozdzielności majątkowej | sposób podziału majątku firmy powinien zostać określony w umowie o rozdzielności majątkowej – może on zostać przyznany jednej osobie lub stanowić współwłasność |
- podział spółki cywilnej po rozwodzie
W sytuacji, gdy tylko jeden małżonków będący przedsiębiorcą jest wspólnikiem spółki cywilnej, współmałżonek, który nie jest przedsiębiorcą nie ma prawa do majątku spółki cywilnej. Podziałowi podlegają natomiast wymagalne w chwili rozwodu wierzytelności oraz prawa majątkowe (zyski, wypłacone zaliczki na poczet zysku, wymagalne wierzytelności, majątek spółki uzyskany przez małżonka – wspólnika, o ile umowa spółki została rozwiązana przed ustaniem małżeństwa), przysługujące małżonkowi – wspólnikowi w czasie trwania spółki.
- podział spółki osobowej po rozwodzie
Spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa oraz spółka komandytowo-akcyjną), które zostały założone przed zawarciem związku małżeńskiego stanowią majątek osobisty, a zatem nie będą podlegały podziałowi po rozwodzie.
Prawo członkowskie w spółce osobowej ma charakter prawa ściśle związanego z osobą wspólnika i jako takie powinno wchodzić zawsze do jego majątku osobistego. W przypadku, gdy wkład do spółki został pokryty ze wspólnego majątku, drugi małżonek może dochodzić rozliczenia nakładu, którym pokryty został wkład w spółce osobowej.
- podział spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po rozwodzie
W przypadku, gdy udziały w spółce zostały nabyte przez jednego z małżonków jeszcze przed zawarciem małżeństwa lub w trakcie jego trwania, ale sfinansowane z majątku osobistego, wówczas stanowią one majątek osobisty tego małżonka i nie podlegają podziałowi.
Z kolei udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, które stanowią majątek wspólny byłych małżonków, czyli zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa z majątku wspólnego, co do zasady mogą zostać podzielone pomiędzy nich, nawet gdyby jedno z małżonków nie było wspólnikiem spółki. Przed dokonaniem takiego podziału należy przeanalizować umowę spółki, ponieważ taki podział firmy po rozwodzie byłby jednak wykluczony, gdyby w umowie spółki było zastrzeżenie, iż małżonek nie może wstąpić do spółki w przypadku podziału majątku wspólnego, do którego należą udziały.
- podział spółki akcyjnej po rozwodzie
W sytuacji, gdy byli małżonkowie zamierzają w sposób umowny dokonać podziału firmy, winni uprzednio uzyskać zgodę spółki na sprzedaż akcji tylko wówczas, gdy statut spółki tak stanowi. Byli małżonkowie mają swobodę w wyborze nabywcy akcji oraz w ustaleniu ich ceny – w praktyce sytuacja byłych małżonków nie różni się od sytuacji pozostałych akcjonariuszy.
Co nie podlega podziałowi majątku po rozwodzie?
Podziałowi po rozwodzie nie podlega majątek osobisty każdego z małżonków. Rozliczeniu podlegają jedynie nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny oraz z majątku wspólnego na majątek osobisty.
Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:
- przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
- przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
- przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (np. służebność osobista),
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
- wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
- przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
- przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
W sytuacji, gdy rozwodzą się przedsiębiorcy, wsparcie prawne jest niezbędne. Doświadczony adwokat lub radca prawny zadba o to, aby dopasować odpowiednie rozwiązania dla Klienta. Jeżeli potrzebujesz pomocy w kwestii podziału firmy po rozwodzie skontaktuj się z naszą Kancelarią, która zajmuje się szerokim zakresem spraw rodzinnych.
Autor: radca prawny Karolina Marczak, nr wpisu LB-2649
