Pracujemy od poniedziałku do piątku w godzinach: 9:00 – 18:00

Firma męża a podział majątku

W sytuacji, gdy małżonkowie mają wspólnotę majątkową, podział majątku może stwarzać wiele problemów. Dodatkową komplikacją podziału majątku jest przedsiębiorstwo prowadzone przez obu lub jednego z małżonków. Nie zawsze jednak firma stanowi majątek wspólny małżonków. Czy firma wchodzi do majątku wspólnego? Jak podzielić firmę po rozwodzie? Co nie podlega podziałowi majątku po rozwodzie? Odpowiedź znajdziesz w dalszej części artykułu.

Czy firma wchodzi do majątku wspólnego?

Kwestia czy firma wchodzi do majątku wspólnego jest zależna od następujących czynników:

  • daty założenia firmy – jeśli przedsiębiorstwo powstało jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, a rozwijało się po ślubie, wchodzi ona w skład majątku osobistego tego z małżonków, który tę firmę założył. Przedmioty, które zostały nabyte w związku z prowadzeniem firmy, stanowiące jednocześnie majątek firmy również należą do majątku osobistego. Z kolei w sytuacji, gdy firma została założona po ślubie wchodzi ona w skład majątku wspólnego,
  • ustroju majątkowego małżonków,
  • formy prowadzenia działalności.

Jak podzielić firmę po rozwodzie?

Sposób podziału firmy po rozwodzie zależy od formy prowadzonej działalności:

  • podział jednoosobowej działalności gospodarczej po rozwodzie
Data założenia firmy oraz ustrój majątkowy małżonków Sposób podziału
jednoosobowa działalność gospodarcza została założona przez jednego z małżonków w trakcie trwania małżeństwa i nie została wcześniej zawarta umowa o rozdzielności majątkowej cały majątek firmy oraz zyski uzyskiwane z jej działalności wchodzą w skład majątku wspólnego
jednoosobowa działalność gospodarcza została założona przez jednego z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego lub od początku małżeństwa obowiązywała umowa o rozdzielności majątkowej cały majątek firmy stanowi majątek osobisty małżonka – przedsiębiorcy
jednoosobowa działalność gospodarcza została założona przez jednego z małżonków w czasie trwania małżeństwa, a dopiero później zawarto umowę o rozdzielności majątkowej sposób podziału majątku firmy powinien zostać określony w umowie o rozdzielności majątkowej  – może on zostać przyznany jednej osobie lub stanowić współwłasność
  • podział spółki cywilnej po rozwodzie

W sytuacji, gdy tylko jeden małżonków będący przedsiębiorcą jest wspólnikiem spółki cywilnej, współmałżonek, który nie jest przedsiębiorcą nie ma prawa do majątku spółki cywilnej. Podziałowi podlegają natomiast wymagalne w chwili rozwodu wierzytelności oraz prawa majątkowe (zyski, wypłacone zaliczki na poczet zysku, wymagalne wierzytelności, majątek spółki uzyskany przez małżonka – wspólnika, o ile umowa spółki została rozwiązana przed ustaniem małżeństwa), przysługujące małżonkowi – wspólnikowi w czasie trwania spółki.

  • podział spółki osobowej po rozwodzie   

Spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa oraz spółka komandytowo-akcyjną), które zostały założone przed zawarciem związku małżeńskiego stanowią majątek osobisty, a zatem nie będą podlegały podziałowi po rozwodzie.

Prawo członkowskie w spółce osobowej ma charakter prawa ściśle związanego z osobą wspólnika i jako takie powinno wchodzić zawsze do jego majątku osobistego. W przypadku, gdy wkład do spółki został pokryty ze wspólnego majątku, drugi małżonek może dochodzić rozliczenia nakładu, którym pokryty został wkład w spółce osobowej.

  • podział spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po rozwodzie

W przypadku, gdy udziały w spółce zostały nabyte przez jednego z małżonków jeszcze przed zawarciem małżeństwa lub w trakcie jego trwania, ale sfinansowane z majątku osobistego, wówczas stanowią one majątek osobisty tego małżonka i nie podlegają podziałowi.

Z kolei udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, które stanowią majątek wspólny byłych małżonków, czyli zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa z majątku wspólnego, co do zasady mogą zostać podzielone pomiędzy nich, nawet gdyby jedno z małżonków nie było wspólnikiem spółki. Przed dokonaniem takiego podziału należy przeanalizować umowę spółki, ponieważ taki podział firmy po rozwodzie byłby jednak wykluczony, gdyby w umowie spółki było zastrzeżenie, iż małżonek nie może wstąpić do spółki w przypadku podziału majątku wspólnego, do którego należą udziały.

  • podział spółki akcyjnej po rozwodzie

W sytuacji, gdy byli małżonkowie zamierzają w sposób umowny dokonać podziału firmy, winni uprzednio uzyskać zgodę spółki na sprzedaż akcji tylko wówczas, gdy statut spółki tak stanowi. Byli małżonkowie mają swobodę w wyborze nabywcy akcji oraz w ustaleniu ich ceny – w praktyce sytuacja byłych małżonków nie różni się od sytuacji pozostałych akcjonariuszy.

Co nie podlega podziałowi majątku po rozwodzie?

Podziałowi po rozwodzie nie podlega majątek osobisty każdego z małżonków. Rozliczeniu podlegają jedynie nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny oraz z majątku wspólnego na majątek osobisty.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

  1. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
  2. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
  3. prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
  4. przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
  5. prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (np. służebność osobista),
  6. przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
  7. wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków,
  8. przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków,
  9. prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
  10. przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

W sytuacji, gdy rozwodzą się przedsiębiorcy, wsparcie prawne jest niezbędne. Doświadczony adwokat lub radca prawny zadba o to, aby dopasować odpowiednie rozwiązania dla Klienta. Jeżeli potrzebujesz pomocy w kwestii podziału firmy po rozwodzie skontaktuj się z naszą Kancelarią, która zajmuje się szerokim zakresem spraw rodzinnych.

Autor: radca prawny Karolina Marczak, nr wpisu LB-2649

 

Maciej Fiedorowicz

Radca Prawny (WA-15162)