Separacja a rozwód – różnice i wspólne cechy

Separacja i rozwód to dwie podstawowe instytucje prawa cywilnego, które w założeniu mają rozwiązać problem kryzysu małżeńskiego. Wiele osób zastanawiać się może co jest lepszym rozwiązaniem – separacja, czy rozwód. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na tak zadane pytania gdyż rozwód i separacja mają prowadzić w założeniu do zupełnie innych celów. Warto więc poznać podstawowe różnice i wspólne cechy rozwodu i separacji oraz dowiedzieć się kiedy możliwa jest separacja, a kiedy rozwód.

Podstawową różnicą obydwu instytucji są przesłanki ich zastosowania. Co do zasady separację można orzec gdy między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Oznacza to, że małżonkowie nie utrzymują więzi fizycznej, uczuciowej oraz gospodarczej (wspólne wydatkowanie na gospodarstwo domowe). W wypadku rozwodu rozkład pożycia małżeńskiego również musi być zupełny, ale do tego trwały, co nie jest wymagane w separacji. Trwałość rozkładu pożycia małżeńskiego oznacza, że brak jest realnych szans żeby małżonkowie powrócili kiedykolwiek do wspólnego pożycia.

Drugą istotną różnicą między rozwodem a separacją jest cel obydwu instytucji. Separacja w założeniu ma być szansą dla małżonków na poprawę wzajemnych relacji i utrzymanie związku małżeńskiego. Rozwód natomiast ma prowadzić do rozwiązania małżeństwa.

Rozwód i separacja mają również pewne cechy wspólne. Sąd w obydwu wypadkach bada wystąpienie przesłanek pozytywnych orzeczenia (przy separacji zupełny rozkład pożycia, przy rozwodzie dodatkowo trwały), ale również przesłanek negatywnych (nie można orzec separacji i rozwodu, jeżeli sprzeciwia się temu dobro wspólnych małoletnich dzieci albo orzeczenie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego). Tak przy rozwodzie, jak i separacji sąd może dodatkowo orzec o kwestiach pobocznych jak alimenty, kontakty z dziećmi, czy korzystanie ze wspólnego mieszkania.

Warto również pamiętać, że zarówno postępowanie sądowe w sprawie rozwodu, jak i separacji jest niejednokrotnie złożone i stresujące. Dla własnego komfortu warto zlecić prowadzenie sprawy adwokatom i radcom prawnym profesjonalnie zajmującym się sprawami z zakresu prawa rodzinnego.

Czy małżonkowie dziedziczą po sobie w separacji?

Dość istotną, a zarazem nieoczywistą kwestią jest sprawa dziedziczenia małżonków pozostających w separacji. Co do zasady małżonkowie dziedziczą po sobie z ustawy, co wprost regulują przepisy Kodeksu Cywilnego. Wydawać by się mogło, że przepisy o dziedziczeniu ustawowym będą więc miały zastosowanie również do małżonków pozostających w separacji, skoro w przeciwieństwie do rozwodu nie prowadzi ona do rozwiązania małżeństwa.

Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna. Małżonkowie pozostający w separacji nie dziedziczą po sobie ustawowo. Oznacza to, że tak długo, jak długo trwa separacja małżonkowie mogą dziedziczyć po sobie jedynie w testamencie. Analogicznie w skutek separacji małżonkowie tracą również prawo do ubiegania się o zachowek.

Czy w separacji można mieć innego partnera?

Separacja, w przeciwieństwie do rozwodu, nie prowadzi do rozwiązania małżeństwa co wiąże się z konkretnymi konsekwencjami. Osoby pozostające w separacji nie mogą zawrzeć kolejnego związku małżeńskiego. Jeżeli natomiast małżonek w separacji w okresie jej trwania wejdzie w związek nieformalny z inną osobą, to będzie to mogło być potraktowane jako zdrada małżeńska, co wiązać się może z ryzykiem orzeczenia rozwodu z winy małżonka. Kluczowym jest, czy nawiązanie relacji z innym partnerem nastąpiło w momencie gdy rozkład pożycia nie miał charakteru trwałego, czy już po utrwaleniu się zupełności rozkładu pożycia.

Rozwód po separacji sądowej

Orzeczenie separacji ma w założeniu być szansą na uratowanie małżeństwa. Nie zawsze jednak w trakcie separacji małżonkom udaje się odbudować swoje relacje. Warto pamiętać, że orzeczenie separacji w żadnym wypadku nie zamyka drogi do orzeczenia rozwodu. Innymi słowy rozwód po separacji sądowej jest jak najbardziej możliwy. Orzekając o rozwodzie po separacji sąd musi zbadać, czy zostały spełnione przesłanki rozwiązania małżeństwa. Nie da się jednak ukryć, że jeżeli w orzeczeniu o separacji rozstrzygnięto już niektóre kwestie istotne dla sprawy rozwodowej, jak np. kontakty z dziećmi, czy alimenty, to postępowanie rozwodowe po separacji może być nieco szybsze i łatwiejsze do przeprowadzenia.

Rozwód i separacja – wsparcie kancelarii prawnej

Jeżeli rozważacie Państwo założenie sprawy o separację albo wniesienie pozwu rozwodowego zapraszamy do kontaktu z kancelarią MMF. Zespół prawników kancelarii posiada bogate doświadczenie w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, w tym separacji i rozwodów. Przeanalizujemy Państwa sprawę i przedstawimy najkorzystniejsze rozwiązanie Państwa problemów.

Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162